Nazwa debugowanie pochodzi z języka angielskiego od słowa bug (“owad”). W żargonie polskich programistów zwykło się mówić “znalazłem buga”, co oznacza zwyczajne znalezienie błędu w oprogramowaniu. Jak debugowanie ma się do nauczania? Co możesz zrobić jako nauczyciel, by wspomóc kreatywne rozwiązywanie problemów i zwiększyć efektywność edukacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
Debugowanie, problem solving i efektywna edukacja dzieci ze spe
Czym jest debugowanie?
Debugowanie to proces, który ma na celu usprawnienie programu poprzez eliminację napotkanych błędów. W praktyce polega na konsekwentnym testowaniu poddawanej analizie sekwencji, celem wychwycenia nieprawidłowości i wdrożenia niezbędnych usprawnień. Wielu użytkownikom komputerów kojarzy się w pierwszej chwili z funkcjonalnością systemu Windows, który można uruchomić w trybie debugowania. Co więcej, po zrobieniu drobnego researchu w internecie okazuje się, że ich przeczucie było słuszne, bo debugowanie najczęściej pojawia się w kontekście programowania i systemów operacyjnych. A stąd już bardzo krótka droga do nauczania – polski system edukacji ma przecież kształcić przyszłych programistów!
Na czym polega problem solving?
Rozwiązywanie problemów (problem solving) wchodzi w skład tzw. kluczowych umiejętności – kompetencji, na które w ostatnich latach w nauczaniu kładzie się olbrzymi nacisk, ponieważ odgrywają ogromną rolę nie tylko na poszczególnych szczeblach edukacji, ale również po zakończeniu procesu kształcenia, w późniejszym rozwoju zawodowym.
Dzięki wykształceniu umiejętności rozwiązywania problemów uczeń łatwo wdroży się do pracy, ponieważ w trakcie nauki pozna podstawy przydatnej w przyszłości metodologii Lean – koncepcji, którą stosuje się na szeroką skalę w korporacjach, by zoptymalizować zyski i zredukować koszty.
Jest to więc świetne wprowadzenie, które ułatwi absolwentom start na rynku pracy.
Nie wybiegając jednak tak daleko w przyszłość – problem solving ma na celu ułatwienie uczniom pokonywania napotykanych w życiu trudności.
Wspieranie rozwoju umiejętności rozwiązywania problemów już od najmłodszych lat jest szczególnie istotne w przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którzy tych trudności napotykają więcej i wymagają od edukatorów indywidualnego podejścia, celem zwiększenia efektywności nauczania.
I to jest miejsce, w którym splatają się 3 wątki poruszone w tym artykule – debugowanie, problem solving i efektywność nauczania.
Jak nauczyć dziecko ze spe programowania, debugowania i rozwiązywania problemów?
Naucz je rozwiązywania problemu poprzez debugowanie, a efektywność w nauczaniu osiągnij poprzez wykorzystanie w procesie nowoczesnych pomocy dydaktycznych.
Narzędzia wspierające naukę debugowania i rozwiązywania problemów
- Roboty edukacyjne – Najchętniej wybieranymi do nauki debugowania pomocami dydaktycznymi są roboty edukacyjne. W niektórych przypadkach uczniowie muszą sami zbudować protototyp robota, zaprogramować go i poddawać testom. Istnieje też możliwość wykorzystania robotów, które już są gotowe, a które dzieci programują samodzielnie, także ucząc się debugowania i rozwiązywania napotkanych problemów. Producenci prześcigają się w opracowywaniu nowoczesnych pomocy dydaktycznych, dostosowując je pod względem walorów edukacyjnych do potrzeb dzieci – tak powstały na przykład zestawy robotów do pracy z dziećmi ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi.
- Kontrolery – Debugowanie jest dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi o wiele łatwiejsze, jeśli zamienimy tradycyjną myszkę i klawiaturę na specjalistyczny kontroler. Nie jest to droga inwestycja dla placówki, a dzięki niej dzieci odczuwają zauważalną różnicę w trakcie procesu zdobywania wiedzy.
Kontroler ułatwia nawigację i wspiera uczenie się języków programowania, takich jak chociażby Scratch.
Przykład: Scratch Controller
- Programy interaktywne – Na rynku wiele jest programów interaktywnych, które wspierają naukę kodowania i programowania. Warto zwrócić uwagę na te, które powstały na podstawie potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub mają możliwość wyboru stopnia trudności.
Dzięki temu uczniom ze spe będzie łatwiej przyswoić wiedzę z programowania, a nauczyciele będą mogli ograniczyć wydatki na pomoce dydaktyczne. Z drugiej strony inwestycja w programy stworzone do pracy z dziećmi ze spe sprawdzą się lepiej, ponieważ dostosowano je do nauczania uczniów, które wymagają więcej uwagi ze strony nauczyciela.
Przykład: Scottie Go! Spe
- Urządzenia multimedialne – Istnieją rozwiązania technologiczne, które pozwalają na efektywną naukę kodowania i programowania. Nie mamy tu na myśli monitorów interaktywnych insGraf DIGITAL (które także wspierają kształcenie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), a hybrydy komputera i projektora wraz z czujnikami, które są zamknięte w sprytnej obudowie.
W połączeniu ze specjalistycznym oprogramowaniem tworzą zgrany duet, z którym dzieci ze spe mogą efektywnie kształcić kluczowe umiejętności.
Przykład: Magiczny Box
Nie ulega wątpliwości, że nauczanie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przedmiotów ścisłych takich, jak programowanie, to wyzwanie w codziennej pracy nauczycieli. Nauka debugowania i rozwiązywania problemów jest na szczęście znacznie ułatwiona dzięki nowoczesnym pomocom dydaktycznym – powstają specjalne zestawy, które opracowano na podstawie analizy potrzeb dzieci ze spe, a także materiały o różnych stopniach trudności. Przede wszystkim jednak ważne jest zaangażowanie nauczyciela i ucznia w proces dydaktyczny, który będzie przebiegał tym efektywniej, im lepiej pedagog przygotuje się do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.